الکتروموتور دالاندر یا دو سرعته چیست ؟ و انواع آن کدامند ؟

Two Speed Electric Motor Or Dahlander

الکتروموتور دالاندر چیست ؟

موتور دالاندر به موتورهای القایی دو سرعته گفته می شود که معمولاً یکی از این سرعت ها دو برابر دیگری است، یعنی اگر سرعت دور کند ۱۵۰۰ rpm باشد سرعت دور تند ۳۰۰۰ rpm است. در این موتورها از یک سیم پیچ برای دو سرعت استفاده می شود که نسبت سرعت ها ۱/۲ است. به طور مثال موتورهای سه فاز دالاندر در فرکانس ۵۰ هرتز، (۴ و ۲ قطب) با سرعت (۳۰۰۰ و ۱۵۰۰ دور)، (۸ و ۴ قطب) با سرعت (۱۵۰۰ و ۷۵۰ دور) و موتور (۱۲ و ۶ قطب) با سرعت (۱۰۰۰ و ۵۰۰ دور) موجود است.

الکتروموتور دو سرعته نوعی از موتورهای الکتریکی است که به دلیل نحوه خاص سیم پیچی آن، می تواند سرعت چرخش متغیری داشته باشد. نام دیگر این نوع موتور، موتور دالاندر است. در واقع در موتور دو سرعته، یکی از سرعت ها نسبت به دیگری ۲ برابر بیشتر است. این ویژگی سبب شده تا موتورهای دو سرعته در صنعت های مختلف بسیار پرکاربرد باشند. موتور دو سرعته دالاندر از لحاظ مالی بسیار به صرفه تر هستند؛ زیرا به خرید درایوهای اینورتر مختلف و استفاده از آن ها نیازی نیست.

انواع الکتروموتور دو سرعته یا دالاندر :

موتورهای الکتریکی دو سرعته یا دالاندر به دو دسته تک فاز و سه فاز تقسیم می شوند :

الکتروموتور تک فاز دو سرعته :

موتور دالاندر تک فاز با یک جریان متناوب تک فاز یعنی یک فاز و یک نول کار خود را آغاز می کند. این موتورهای تک فاز حجیم و گران هستند. الکتروموتورهای تک فاز از دو سیم پیچ اصلی و راه انداز تشکیل شده اند. سیم پیچ راه انداز موجب ایجاد میدان الکتریکی شده که برای راه اندازی و کار کردن الکتروموتور ضروری می باشد. زمانی که موتور دو سرعته شروع به کار کند، سیم پیچ راه انداز از مدار خارج می شود.

الکتروموتور سه فاز دو سرعته :

ساختار کلی موتور دو دور تک فاز و سه فاز مشابه است؛ اما این الکتروموتورها با یکدیگر تفاوت هایی نیز دارند. الکتروموتور دو سرعته سه فاز نسبت به نوع تک فاز آن، اندازه ای کوچک تر دارد اما قدرت و بازدهی آن بیشتر است. در موتور الکتریکی دوسرعته سه فاز اختلافی با نسبت دو برابری بین سرعت های کم و زیاد موتورها وجود دارد.

کاربرد الکتروموتور دالاندر یا دو سرعته :

موتور دالاندر یا همان الکتروموتور دو سرعته به دلیل قابلیت های منحصر به فردی که دارد؛ می تواند در صنایع مختلف به کار برده شود. ابزارآلاتی که در آن ها موتور دو سرعته استفاده می شود شامل دستگاه ها و صنایعی مانند فن ها، تجهیزات و سیستم های انتقال مواد (نقاله ها)، الکتروموتور گونی بافی، صنایع نساجی، صنایع فلزی، صنایع بسته بندی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع غذایی، صنایع دارویی، جرثقیل های سقفی، جرثقیل های ریلی و دروازه ای، چرخ سفال گری، تجهیزات شهربازی، اسکله های تخلیه و بارگیری و همچنین موتور کولرها می باشند.

عملکرد و نحوه کارکرد الکتروموتور دو دور :

الکتروموتورهای دو سرعته شامل دو کلید شستی استپ استارت، یک کلید شستی استپ و دو کنتاکتور هستند. نقش این قطعات در الکتروموتور را بررسی می کنیم :

کلید شستی استپ استارت S2 در راه اندازی موتور در دورهای کم تر نقش دارد.

کلید شستی استپ S1 موتور را متوقف می کند.

کنتاکتورها در تغذیه موتور نقش دارند؛ K1 در دور کم تر و K2 در دور بیش تر، موتور را تغذیه می کنند. در واقع زمانی که کلید S2 فشرده شود، جریان کنتاکتور K1 قطع و جریان کنتاکتور K2 وصل شده؛ سپس موتور با دور بالا حرکت می کند.

روش کنترل سرعت در الکتروموتورهای دو سرعته :

می توان گفت استفاده از الکتروموتور آسان ترین روشی است که می تواند در کنترل سرعت نقش داشته باشد. موتور دو سرعته هم سرعت و هم حرکت را تغییر می دهد. بنابراین، در مواردی که به تغییرات سرعت و حرکت نیاز باشد، باید از این نوع موتورها استفاده شود.

گاهی ممکن است کنترل سرعت با الکتروموتورهای چند سیم پیچه و دارای قطب متغیر، بهتر و ساده تر باشد و بتواند هدف تغییر سرعت را برای کاربر تأمین نماید. زمانی که اتصالات الکتریکی داخل موتور تغییر کنند، موجب تغییر قطب های موتور می شوند؛ سپس سرعت آن نیز تغییر خواهد کرد. در واقع با تعویض قطب های موتور سرعت آن کاهش می یابد.

روش های تغییر سرعت در الکتروموتور :

موتور الکتریکی دوسرعته دارای یک سیم پیچ است. سیم پیچ الکتروموتور متشکل از شش پیچه می باشد. سرعت الکتروموتور به وسیله سیم پیچ و تغییراتی که در اتصالات پیچه ها ایجاد می شوند، افزایش یا کاهش خواهد یافت. بیشترین الکتروموتوری که مورد استفاده قرار می گیرد، قابلیت تغییر سرعت ۱:۲ را دارد. 

موتور تک سرعته یا سرعت ثابت چیست؟

سرعت موتورهای تک سرعته، ثابت است و تغییری نخواهد کرد. دستگاه هایی که در آن ها موتور سرعت ثابت استفاده می شود، کاربری راحتی دارند. یکی از مشکلاتی که این دستگاه های ساده می توانند به آن دچار شوند، خرابی در اثر بالا رفتن حرارت آن ها می باشد.

معایب موتور الکتریکی دو سرعته :

قابلیت ایجاد سرعت دو برابری و تغییرات سرعت در الکتروموتورها موجب می شود تا ساییده شدن و سپس پارگی مکانیکی آن ها امری رایج و محتمل باشد. همچنین در زمان تغییر قطب های الکتروموتور، افزایش فاصله زاویه ای بین نیروی تولید شده با کاهش قطب ها در موتور دو سرعته رخ می دهد. همین موضوع سبب زیاد شدن اعوجاج هارمونیکی (THD) شده که هدر رفت بیشتر انرژی آن و تأثیرات منفی دیگر روی شبکه برق را به دنبال خواهد داشت.

مزایای الکتروموتور دو سرعته :

به این دلیل که انرژی بیشتری برای حرکت موتورهای دو سرعته استفاده می شود و سوئیچینگ پالس الکتریکی اصلاً رخ نمی دهد، اتلاف برق و انرژی در موتور القایی چند سرعته بسیار کمتر از سیستم های دیگر کنترل سرعت می باشد.

الکتروموتور دو سرعته چه نام هایی دارد؟

موتور دو سرعته، الکتروموتور چند سرعته، موتور تعویض قطب، موتور دو دور، موتور دالاندر، موتور چند سرعته و موتور الکتریکی دوسرعته نام های دیگری هستند که به الکتروموتور دو سرعته گفته می شود.

نکات مهم در انتخاب و خرید موتور دالاندر :

جهت خرید موتور های چند سرعته و بکارگیری آن ها بایستی از مشخصات و ویژگی های این موتور آگاهی کامل داشت و متناسب با شرایط موجود بهترین موتور را انتخاب نمود. این مشخصات شامل موارد زیر است.

توان و قدرت موتور

فریم سایز و ابعاد موتور

سرعت و دور موتور

وزن الکتروموتور

نحوه اتصال و سیم پیچی داخلی موتور

تعداد قطب یا پل های موتور